Historia

Treść

1. Powstanie Muzeum w Muszynie

Wszystko zaczęło się w 1956 r. kiedy w Muszynie powstało Koło Polskiego Towarzystwa
Turystyczno-Krajoznawczego. Jego członkowie obrali sobie za główny cel zgromadzenie reliktów sztuki ludowej
i pamiątek z regionu. 

W ciągu dwóch lat wytężonej pracy i poszukiwań udało się zgromadzić pozyskując od mieszkańców miasta i okolic wiele cennych pamiątek z terenu Muszyny. I choć nie było to łatwe zadanie pomysłodawca i inicjator całego przedsięwzięcia Karol Rojna - prezes PTTK nie ustawał w dążeniu do osiągnięcia zamierzonego planu. Prócz gromadzenia zbiorów, które miały stanowić wyposażenie muzeum, organizował prelekcje i pogadanki w miejscowym radiowęźle apelując do mieszkańców miasteczka aby przyszli z pomocą, także materialną. Akcja dała pomyślny rezultat. „Zebrano 2 250 zł z „drobnych datków”. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” ze swych nadwyżek dorzuciła 1 000 zł”. Rozpoczęto starania o odpowiedni lokal. 

I choć zebrana kwota: niewiele ponad trzy tysiące złotych i na owe czasy nie była sumą, wystarczającą do utworzenia muzeum, zapał niewielkiej grupy ludzi, nieszczędzącej wysiłku i ciężkiej pracy nie ustawał. Muszyńscy miłośnicy przeszłości postanowili wyremontować lokal, o który zabiegali dwa lata. 

Na siedzibę muzeum nie przypadkowo wybrano zabytkowy budynek Zajazdu przy ul. Kity 16, u ujścia Muszynki do Popradu w sąsiedztwie ruin zamku muszyńskiego. Była to kryta gontem, (później blachą) murowana budowla utrzymana w stylu parterowego dworku wchodząca w skład Podzamkowego Zespołu Dworskiego. 

Niewątpliwie na uwagę zasługuje również nazwa ulicy na, której stał budynek muzeum. Ulica Antoniego Kity została nazwana dla upamiętnienia nazwiska człowieka który był dozorcą więzienia w Muszynie i podczas okupacji wypuścił na wolność polskich pilotów, skazanych przez hitlerowców na pobyt w obozie koncentracyjnym. Za ten czyn Antoni Kita został zamordowany przez gestapo. 

Po ukończonych pracach remontowych i wyposażeniu nowej siedziby w podstawowe gabloty do przechowywania
i zabezpieczenia eksponatów, muzeum było gotowe na przyjęcie zgromadzonych wcześniej zbiorów. 

3 sierpnia 1958 r. nastąpiło uroczyste otwarcie „Muzeum Pamiątek Muszyny” które miało być „cegiełką do poznania piękna folkloru naszej Ojczyzny”. 

I tak jak było w zamyśle pasjonatów tworzących muzeum, miejsce to miało w szczególny sposób strzec tradycji tego regionu. Muszyna miała w przeszłości daleko idące przywileje, własne wojsko, sądownictwo, swoistą gwarę, stroje, zwyczaje dlatego też utworzono miejsce gdzie zapomniana gwara czy zanikające zwyczaje regionalne będą ocalone od zapomnienia.

Zebrane dawne narzędzia pracy, stroje regionalne, bibliografie i inne przedmioty mówiące o przeszłości i świetności mieszkańców tego regionu, miały mieć swoje wspólne miejsce gdzie przechowywana będzie pamięć. 

Wśród najciekawszych wówczas zebranych zabytków można było zobaczyć dokument stanowiący reprodukcję Jana Matejki, który podczas pobytu w Muszynie uwiecznił zabudowę drewnianą w Rynku, fotografie oryginalnych strojów regionalnych, historyczne zdjęcia z odwiertu pierwszego źródła mineralnego z 1831 r., warsztat tkacki z XVI w. wykonany bez użycia gwoździ, oraz latarnię nocnego stróża, który podczas obchodu wygrywał na rogu godziny
a także trzy skrzynie cechowe z XVII w., na których zachowały się oryginalne malowidła herbów cechowych. 

Jak podawała wówczas lokalna prasa „Krynica” w sierpniu 1958 r. muzeum zwiedziło ponad dwa tysiące młodzieży, letników, wczasowiczów i mieszkańców Muszyny chcących poznać przeszłość i ciekawe zwyczaje regionu.

2. Kolejne lata - kolejne eksponaty...

Jak wynika z pierwszej księgi inwentarzowej, do 1969 roku zgromadzono 288 eksponatów. W roku 1968 opiekunem zbiorów muzealnych została Agnieszka Bujarska, która w czasie swojej pracy pozyskała wiele ciekawych pamiątek, przede wszystkim z dziedziny etnografii i sztuki ludowej. Zbiory zostały zakupione z funduszu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Zarządu Głównego PTTK. W roku 1972 muzeum posiadało 572 eksponaty oraz profesjonalnie wykonaną ekspozycję historyczną do, której oprawę plastyczną wykonała krakowska artystka Teresa Białas-Terakowska.

Rok 1972 przyniósł kolejne zmiany osobowe. Stanowisko kierownika muzeum powierzono Wiesławie Czerniec, która kontynuując pracę poprzedników, nabywała kolejne eksponaty. Muzeum Pamiątek Muszyny stało się miejscem spotkań, prelekcji na temat zwyczajów i historii regionu, miejscem gdzie organizowano wystawy czasowe
i nieustanie prowadzono prace badawcze dotyczące zabytków, historii rodów muszyńskich, strojów mieszczańskich, a także miejscowej gwary. 

W roku 1986 pracę w muzeum rozpoczęła, Barbara Rucka, która opiekowała się zbiorami muzeum przez kolejne lata.

3. Nowa siedziba muzeum w zrekonstruowanym Zajeździe

        W listopadzie 2009 r. władze miasta postanowiły zmienić położenie dawnego Zajazdu ze względu na bardzo zły stan techniczny budynku oraz planowaną w tym miejscu obwodnicę. Zadecydowano, że będzie on zrekonstruowany obok Dworu Starostów, nieopodal pierwotnego miejsca jego położenia. 

Prace w 85% sfinansowane zostały ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu „Wielofunkcyjne domy
w Muszynie, Lubotinie i Dubowicy” współfinansowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007 - 2013. Rekonstrukcja budynku Zajazdu na terenie Zespołu Dworskiego w Muszynie została pomyślnie zakończona i oddana do użytku 30 lipca 2010 r.

Obecnie Muzeum Regionalne „Państwa Muszyńskiego” jest miejscem z kilkoma bardzo dobrze wyposażonymi salami wystawienniczymi oraz salą konferencyjną gdzie odbywają się lekcje muzealne, koncerty kameralne, spotkania poetyckie, wernisaże, konferencje i inne spotkania mające na celu przede wszystkim „upamiętniać” i „pamiętać”. 

Od roku 2010 Muzeum Regionalne „Państwa Muszyńskiego” zostało włączone w działalność Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Muszynie, który jednocześnie stał się administratorem zrekonstruowanego obiektu.
W późniejszych latach zagospodarowano teren na którym znajduje się budynek muzeum, powstał tam również Dom Dawnego Rzemiosła i obecnie cały kompleks łącznie z Dworem Starostów – główną siedzibą Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Muszynie funkcjonuje pod nazwą Park Kultury i Dawnego Rzemiosła.