Sale Wystawiennicze

Treść

EKSPOZYCJA STAŁA I ZBIORY MUZEALNE

W zrekonstruowanym Zajeździe stworzona została nowa, nowoczesna ekspozycja poświęcona Historii „Państwa Muszyńskiego”. W salach dawnego muzeum zobaczyć można pamiątki po dawnych starostach, mieszczanach muszyńskich, Łemkach oraz Żydach zamieszkujących te ten region. Jest tu również sala poświęcona sztuce nieprofesjonalnej z pracami Nikifora na czele. Obiekt posiada też nowoczesną salę konferencjo-wystawienniczą,
w której odbywają się liczne imprezy polsko-słowackie organizowane w ramach współpracy transgranicznej. Aby zachęcić szanownych Mieszkańców i Gości Muszyny, pragniemy Państwa oprowadzić po nowej wystawie
i wprowadzić w świat dawnego Państwa Muszyńskiego.

SPACERKIEM PO MUZEUM

SALA PRZEDSIONKOWA – pełni jednocześnie rolę informacji turystycznej, tu każdy turysta może uzyskać informacje o atrakcjach tego regionu oraz dowiedzieć się jak można spędzić tutaj ciekawie czas.
 

W PIERWSZYM POMIESZCZENIU na lewo od wejścia NAZWANYM IZBĄ MIESZCZAŃSKĄ TURYŚCI MOGĄ ZAPOZNAĆ SIĘ Z HISTORIĄ "MUSZYNY"

W pomieszczeniu tym gości odwiedzających muzeum wita postać mieszczki muszyńskiej w oryginalnej spódnicy wełnianej pod którą falują pięknie haftowane białe halki. Postać okrywa olbrzymia chusta tzw. „Tybetka”. Głowę mieszczki zdobi oryginalny czepiec tiulowy przystrojony kwiatami. Aby przybliżyć życie tych kobiet wyeksponowane zostały przedmioty używane przez nie na co dzień w tym: żelazka, kołowrotki, maglownice, tary oraz ubrania pięknie zdobione wytworzonymi w muszyńskiej szkole koronek klockowych ozdobnymi wstawkami. Oglądając fotokopię dokumentów archiwalnych, starych zdjęć, rycin i drzeworytów poznajemy pierwszego duchownego właściciela Muszyny biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa (1288 r.). Z kolejnych plansz dowiadujemy się o pierwszych kupcach prowadzących swe karawany traktem „węgierskim” wzdłuż Popradu oraz o zwyczajach i zajęciach mieszczan muszyńskich. Informacje te obrazują niezwykle ciekawe eksponaty m.in.: symbole cechowe, bęben magistracki, pralka półautomatyczna, kołatka stróża nocnego itp. Jednym z ciekawszych eksponatów jest rzadko spotykany ręczny typ tokarni z dwoma kołami i przekładnią oraz nowszy typ tokarni nożnej. Oba te obiekty pochodzą sprzed około 100 lat. Ciekawostką są też wielkie siekacze do mięsa z podwójnymi ostrzami (90 cm x 35 cm), które były używane w miejscowej masarni jeszcze na początku naszego stulecia. W sali tej zgromadzono również pamiątki po oryginalnym zajeździe są to miedzy innymi drewniane kliny z pieca, gwoździe oraz część sklepienia. Znalazły tu również miejsce pozostałości z dawnych warsztatów rzemieślniczych między innymi: szewskiego, kołodziejskiego, ciesielskiego. Natomiast jedyną pozostałością istniejącej do 1920 roku farbiarni płótna w Muszynie, są drewniane klocki do druków oraz próbki materiałów które były tu wytwarzane i one zostały wyeksponowane w tej sali. Aby oddać pierwotny klimat tego budynku w sali tej odtworzono szynk na którym swoje miejsce znalazła między innymi kolekcja ozdobnych butelek z XVIII/XIX w., typowy muszyński kubek z przegródką dla wąsatych mieszczan, samowar, młynki do palenia kawy, amfory na naftę i wino. Scenerię dawnej karczmy dopełnia stół radziecki z ławą oraz szafa grająca i malownicza basetla.
W izbie tej znalazły również swoje miejsce ściągnięte z miejscowych strychów skrzynie cechowe, wianowe i podróżne. Dwie z nich są wyjątkowo piękne. Pierwsza z nich będąca prawdopodobnie własnością cechu krawieckiego na przedniej desce ma wyrzeźbione emblematy: żelazko i nożyce, natomiast druga pięknie okuta wędrowała zapewne z kupcami dawnym węgierskim traktem handlowym.  

W KOLEJNYM II POMIESZCZENIU sali "Żydzi w Muszynie" poznajemy drugą grupę narodowościową zamieszkującą Muszynę - Żydów. Sala ta ze względu na małą ilość zachowanych judaików posiada tylko jedną gablotę, w której zobaczyć możemy żydowskie naczynia obrzędowe, towary jakie były sprzedawane w muszyńskich sklepach oraz księgi meldunkowe z pensjonatów lat 30-tych XX wieku. Na planszach znajdujemy informacje o 150 letniej historii Żydów muszyńskich, którą zakończyło wywiezienie ich w 1940 roku do Grybowa, gdzie ślad poich istnieniu
urywa się.

 III POMIESZCENIE TZW. KOMNATA SZTUKI NIEPROFESJONALNEJ

W dwóch gablotach tej stylowej sali ze sklepieniem żaglastym prezentowane są prace twórców nieprofesjonalnych. Najcenniejszymi zabytkami tego działu są dwie prace Nikifora.
W pomieszczeniu tym królują jednak głównie rzeźby i ceramika ludowa wykonana przez twórców beskidzkich: Józefa Citaka, Józefa Sikorskiego, Jana i Stanisława Niewolów, Piotra Zelka, Edwarda Grucelę, Józefa Porębskiego, Jan Staszaka, Piotra Wojtarowicza, Karola Leję, Jana G. Romaszkana, Władysława Chajca, Józefa Kuczaja, Andrzeja Birnacika, Nikodema Bołoza, Wita Kmietowicza. Ciekawostką tego działu są oryginalne i bogate w formie rzeźby i naczynia gliniane wykonane przez Kunegundę Jeżowską i małżeństwo Tylusiów ze Złockiego. Malarstwo na szkle reprezentują prace: Karola Rojny (legendy muszyńskie przedstawione na szkle), a olejne Barbary Cichy (cerkiewki beskidzkie).
Cennym lecz nie eksponowanym darem dla muzeum są listy sądeckiego malarza Edmunda Cieczkiewicza pisane do w latach 1941-1943 do przyjaciół zamieszkałych we Lwowie. Przedstawiają one satyryczne akwarelki obrazujące życie codzienne w okresie okupacji i opatrzone są dodatkowo żartobliwymi komentarzami autora. Sztukę współczesną prezentowaną na wystawach czasowych reprezentują: akwarele Jerzego Udzieli, obrazy olejne Aleksandra Jurkiewicza i Kazimierza Kwiatkowskieg.

IV POMIESZCZENIE GABINET STAROSTY – HISTORIA PAŃSTWA MUSZYŃSKIEGO

Pomieszczenie to stanowi małą salkę z odtworzonym nietynkowanym sklepieniem żaglowym, w którym mamy do czynienia z ciekawym zjawiskiem akustycznym tworzącym podczas mówienia formę pogłosu-echa. Ekspozycja w tej sali, zaprezentowana w trzech gablotach przybliża nam historię zamku muszyńskiego, starostów, zbójników oraz wojska muszyńskiego – Harników, którzy łapali niepoprawnych bandytów i czarownice, a następnie odstawiali ich przed oblicze surowego „sądu kryminalnego”. W sali tej przybliżone są również sylwetki trzech słynnych Polaków, których losy na krótko splotły się z Muszyną tj. Jana Kochanowskiego, Kazimierza Pułaskiego i Jana Matejki.

Najcenniejszym eksponatem w tej komnacie jest oryginalny dokument spisany na pergaminie, dotyczący cechów miasteczka Tylicz. Dokument wydany został w dniu 14 czerwca 1725 roku na zamku w Muszynie przez biskupa krakowskiego Konstantego Felicjana Szaniawskiego. Równie cennym eksponatem tej ekspozycji jest podróżny sepet biskupi (skrzynia) pochodzący z XVII w. Na zewnętrznej jego ściance namalowano obraz Świętej Rodziny. Na wieku od wewnątrz - Herb Pomian oraz insygnia biskupie.

W gablocie poświęconej starostom możemy obejrzeć również różne akcesoria używane przez mężczyzn zamieszkujących Muszyn. Do ciekawostek tej ekspozycji należy zaliczyć: karabin skałkowy (XVIII w.), broń ćwiczebną (XVIII/XIX w.), topór katowski, szable, pas zbójnicki, monety z XVIII w., bagnety, ołowiane kule oraz myśliwską torbę z borsuka.

V POMIESZCZENIE SALA KONFERENCYJNO-WYSTAWIENNICZA

W pomieszczeniu tym organizowane są wystawy czasowe, koncerty, prelekcje. Sala ta wynajmowana jest również do celów komercyjnych typu pokazy towarów, konferencje, zebrania itp. Sala wyposażona jest w mikrofony bezprzewodowe, sprzęt multimedialny, elektryczny ekran, ekran plazmowy 50 cali, szynowy system wieszania, stojące plansze informacyjno-wystawiennicze, krzesła, stoły zastawę dla 100 osób (filiżanki, talerzyki deserowe, literatki, łyżeczki, półmiski). Sala ma wymiary; 11,5 m X 7,7 m.

KUCHNIA ŁEMKOWSKA - VI SALA ZNAJDUJĄCA SIĘ NA PRAWO OD WEJŚCIA REPREZENTUJE ZBIORY ETNOGRAFICZNE

W pomieszczeniu tym zgromadzone zostały eksponaty obrazujących życie kolejnej grupy etnicznej zamieszkującej wioski dawnego „Państwa Muszyńskiego” – Łemków. Z plansz umieszczonych w tej sali dowiadujemy się skąd przybyło to plemię pasterskie, jak mieszkało i ubierało się oraz jakiego typu budowali cerkwie.
W dziale tym eksponowane są eksponaty etnograficzne głównie sprzęty, narzędzia i ubrania używane na co dzień w łemkowskim gospodarstwie domowym m.in.: jarzma i chomąta na woły, drewniane widły, koszyki z korzeni, skopki na mleko, stępy do kaszy, szatkownice, międlice oraz słomiane łapcie zimowe.

Osobną kolekcję stanowią narzędzia używane przez pasterzy wypasających w tym regionie owce. Znajdują się wśród nich: żeliwne kotły do warzenia sera owczego, prasy do sera, drewniane cedzaki, skopki na mleko, ława do gręplowania wełny, nożyce do strzyżenia owiec oraz prasa do wyciskania sera. Najcenniejszymi zabytkami tego działu są: ikona z wizerunkiem Chrystusa, dodatkowo ozdobiona mosiężną grawerowaną koszulką, XVIII – wieczna rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego oraz XIX-wieczna kronika parafialna z Wierchomli. Ciekawostką jest również trzymetrowy sąsiek tzw. dłubanka wykonana z jednego kawałka pnia jodły o przekroju 1,5 m oraz spódnice łemkowskie z płótna drukowanego wykonanego w farbiarni Buszka w Muszynie. Niewątpliwie najbardziej malowniczym elementem tej sali jest zrekonstruowana kuchnia łemkowska, na której królują sprzęty używane w kuchni łemkowskiej służące do wypieku chleba.